افراد با اختلال شخصیت مرزی به بی‌ثباتی و روابط پرفراز و فرود معروف هستند. دمدمی‌مزاج بودن این افراد باعث ایجاد احساس ناامنی در اطرافیان می‌شود و همچنین، احساس پوچی نسبت به دنیا و احساسات منفی زیاد می‌تواند آن‌ها را به‌سوی خودکشی سوق دهد. این افراد، نه‌تنها اطرافیان خود را آزار می‌دهند، بلکه خودشان نیز همواره در رنج و عذاب هستند. در این مطلب از مجله اسکیما تراپی، نگاه جامعی به افراد با اختلال شخصیت مرزی خواهیم داشت.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
مبتلایان به این اختلال شخصیت، در بیشتر مواقع پرشورند و ظرف مدت کوتاهی از عصبانیت به افسردگی عمیق فرو می‌روند. ناکارایی در این حوزه هیجان گاهی اوقات یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال شخصیت مرزی و یکی از بهترین پیش‌بینی کننده‌ها در این گروه است. بی‌ثباتی در هیجان، در روابط میان‌فردی و در خودپنداره و رفتار که جزو ویژگی‌های اصلی این اختلال است. برخی از صاحب نظران را بر آن داشته که این افراد را “به نحو باثباتی بی ثبات” معرفی کنند(بارلو1394).
علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟
بی‌ثباتی در روابط بین‌فردی، تحریک‌پذیری و رفتارهای تکانشگرانه و ابهام در هویت خویش یا خودپنداره برخی از نشانگان شخصیت مرزی است. در ادامه، تمام آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
- روابط پرفراز و نشیب و حتی نامتعارف
- خودانگاره ضعیف
- تغییر سریع هیجانات
- تغییر سریع دیدگاه آن‌ها درمورد اطرافیان
- تمایل به خودکشی‌های واقعی و نامتعارف
- تمایل به خودزنی
- سوءمصرف دارو و مواد
- روابط جنسی ناامن
- حملات روانپریشی کوتاه
این نشانه‌ها برای تشخیص اختلال شخصیت مرزی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بلکه تنها به ما کمک می‌کند تا احتمال وجود این اختلال را در خود یا سایر افراد ارزیابی کنیم.
نحوه تشخیص اختلال شخصیت مرزی در DSM5 چگونه‌ست؟
یک الگوی نافذ از بی‌ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره و عواطف و همچنین تکانشگری بارز که از اوایل بزرگسالی آغاز شده و در زمینه‌های مختلف بروز کرده است.
- فرار از طرد: تلاشی سراسیمه برای اجتناب از رهاشدگی واقعی یا خیالی (توجه: رفتار خودکشی یا خودزنی بیان شده در ملاک پنج را شامل نمی‌شود)
- بی‌ثباتی در روابط: الگویی از روابط بین فردی بی‌ثبات و پرشور و هیجان که مشخصه‌اش تناوب بین دوقطب افراطی آرمانی‌سازی و بی‌ارزش‌نمایی مشخص می‌شود.
- اختلال هویتی: بی‌ثبات بودن دائم و بارز خودانگاره یا احساس فرد درمورد خودش.
- تکانشگری رفتاری: تکانشگری دستکم در دو حوزه‌ی باالقوه‌ی آسیب‌زا (مانند ولخرجی، رابطه جنسی، سوءمصرف مواد، رانندگی بی‌احتیاط، پرخوری) (توجه: رفتار خودکشی یا خودزنی بیان شده در ملاک پنج را شامل نمی‌شود)
- خودکشی و خودزنی: اقدام، ژست یا تهدید به خودکشی یا خودزنی مکرر
- بی‌ثباتی هیجانی: بی‌ثباتی عاطفی ناشی از واکنش‌پذیری شدید خُلقی (مانند احساس ملال و دلتنگی شدید دوره‌ای، تحریک‌پذیری یا اضطرابی که معمولاً چندین ساعت به طول انجامیده و به ندرت بیش از چند روز ادامه پیدا می‌کند).
- پوچی: احساس مزمن پوچی
- خشم انفجاری: خشم شدید و نامتناسب یا دشواری در کنترل خشم (مانند بروز مکرر تندخویی، خشم پیاپی و مستمر، نزاع متعدد)
- پارانویا: افکار پارانوئید یا علائم شدید تجزیه‌ای گذرا در مواقع استرس(انجمن روانپزشکی امریکا2013).
تشخیص بالینی این اختلال با پنج مورد (یا بیشتر) از موارد زیر مشخص می‌شود. توجه داشته باشیم که تشخیص اختلال شخصیت مرزی تنها و تنها با ارزیابی متخصص روانشناسی امکان‌پذیر است.
تشخیص افتراقی اختلال شخصیت مرزی با سایر اختلالات
به‌طور معمول اختلال شخصیت مرزی در میان متخصصان روانشناسی یا روانپزشکی با اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اسکیزوئید یا پارانوئید اشتباه گرفته می‌شود. در ادامه، هر کدام از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
- تفاوت مرزی با اسکیزوفرنی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا حملات روانپریشی، توهم، هزیان، افکار آشفته و رفتار بسیار آشفته دارند و همواره از این علائم در رنج هستند. در حالی‌که افراد دچار اختلال شخصیت مرزی به‌صورت بلندمدت دچار این علائم نمی‌شوند.
- تفاوت مرزی با افسردگی: احتمال زیادی وجود دارد که افراد مرزی هم‌زمان دچار افسردگی هم باشند اما لزماً این دو اختلال با همدیگر نیستند. بیماران دچار افسردگی علائم بی‌حالی، غم زیاد، بی‌انگیزگی، از بین رفتن علاقه‌ها و مشکلات خواب را تجربه می‌کنند و بی‌ثباتی هیجانی افراد مرزی را ندارند.
- تفاوت مرزی با اسکیزوئید: بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی نیز نحوه تفکری بسیار منحصر‌به‌فرد، افکاری عجیب و افکار مکرر انتساب به خود دارند. در حالی‌که افکار خرافاتی و عجیب و غریب را در افراد مرزی نمی‌بینیم.
- تفاوت مرزی با پارانوئید: بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید وجود شکاکیت مفرط است. در حالی‌که افراد مرزی لزوماً افکار بدبینانه بلندمدتی ندارند.
توجه داشته باشیم که اگر فردی سایر ملاک‌های اختلال خلقی یا شخصیتی را در کنار اختلال شخصیت مرزی را در بر داشته باشد، می‌توان همه‌ی تشخیص‌ها را مطرح نمود. با توجه به شباهت‌های قابل توجه اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی، در بخشی جداگانه به تفاوت‌های میان این دو اختلال اشاره خواهیم کرد.
تفاوت اختلال شخصیت مرزی با دوقطبی چیست؟
با وجود نشانه‌های مشابه میان اختلال مرزی و دوقطبی، اختلال دوقطبی با دوره‌های طولانی شیدایی (Manic) و افسردگی (Depression) همراه است. در حالی‌که شخصیت‌های مرزی به‌هیچ عنوان این دوره‌ها را به‌صورت کامل و جدا از یکدیگر تجربه نمی‌کنند. در ادامه، هر کدام از این دو دوره را توضیح می‌دهیم.
- دوره شیدایی: وجود انرژی بسیار زیاد، خواب بسیار کم یا چند روز بیداری مداوم، فعالیت جنسی شدید، قراردادهای مالی سنگین، ولخرجی و جسارت زیاد، انجام کارهای خطرناک و تحریک‌پذیری بسیار زیاد و در دوقطبی نوع یک، وجود توهم و هزیان در افراد به مدت حداقل ۴ روز تا دو هفته
- دوره افسردگی: بی‌انگیزگی و غم بسیار زیاد، لذت نبردن از فعالیت‌های جذاب و افکار سرزنش‌کننده، افکار خودکشی و حتی اقدام به آن، بی‌اشتهایی یا پراشتها شدن، بی‌خوابی یا پرخواب شدن و احساس کرختی در بدن.
اختلال شخصیت مرزی اغلب با اختلالات دوقطبی و افسردگی همراه است و چنانچه بیمار ملاک‌های هر دو اختلال را کسب نماید، می‌توان هر دو تشخیص را برای وی مطرح نمود. از آن‌جا که یک حمله‌ی اختلال دوقطبی یا افسردگی می‌تواند به طور مقطعی تظاهرات اختلال شخصیت مرزی را در فرد ایجاد کند، متخصصان روانشناسی و روانپزشکی از تشخیص اختلال مرزی در چنین شرایطی خودداری نمایند.
اختلال شخصیت مرزی چه عوارضی دارد؟
مشکلات شدید روابط عاطفی، احساس تنهایی همیشگی و تغییرات شغلی یا تحصیلی فراوان تنها برخی از عوارض اختلال شخصیت مرزی است. در ادامه، به تمام این عوارض اشاره می‌کنیم.
- مشکلات شدید روابط عاطفی: افراد مرزی در یک لحظه عاشق جان‌فدای شریک خود هستند و در لحظه‌ای با یک اشتباه کوچک از او متنفر می‌شوند. این رفتارهای بی‌ثبات و احساسات ناپایدار منجر به شکست‌های عاطفی پیاپی می‌شود.
- احساس تنهایی: ایجاد استرس و ناامنی در اطرافیان می‌تواند منجر به طرد شدن و تنها ماندن افراد با اختلال شخصیت مرزی شود.
- تغییرات شغلی یا تحصیلی فراوان: رفتارهای تکانشی و تصمیمات آنی افراد مرزی با عوض کردن پیاپی شغل یا رشته تحصیلی همراه است. این ویژگی منجر به عدم تخصص این افراد و عدم پیشرفت آن‌ها می‌شود.
- بی‌انگیزگی حاصل از احساس مزمن پوچی: تردید در شناخت خود و هدف زندگی در افراد بردرلاین باعث می‌شود تا انگیزه مورد نظر خود را از دست بدهند و زندگی خود را بی‌ارزش و پوچ بدانند.
اختلال شخصیت مرزی تمام ابعاد زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. روند قهقرایی زندگی افراد بردرلاین می‌تواند در نهایت منجر به افسردگی شدید و ناامیدی کامل از زندگی شود.
درمان شخصیت مرزی
نحوه برخورد با افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی
سبب‌شناسی اختلال شخصیت مرزی
معرفی فیلم در مورد اختلال شخصیت مرزی
تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی
تست اختلال شخصیت مرزی رایگان
زندگی با فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی
افراد مشهور دارای اختلال شخصیت مرزی
ازدواج با اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی در نوجوانان
بدون دیدگاه